Podstawa programowa

Załączniki do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej                                                                                        z dnia 14 lutego 2017 r. (poz. 356)

  PODSTAWA PROGRAMOWA WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO DLA PRZEDSZKOLI, ODDZIAŁÓW PRZEDSZKOLNYCH W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH ORAZ INNYCH FORM WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO   Podstawa programowa wychowania przedszkolnego wskazuje cel wychowaniaprzedszkolnego, zadania profilaktyczno-wychowawcze przedszkola, oddziału przedszkolnegozorganizowanego w szkole podstawowej i innej formie wychowania przedszkolnego,zwanych dalej „przedszkolami", oraz efekty realizacji zadań w postaci celów osiąganychprzez dzieci na zakończenie wychowania przedszkolnego.Celem wychowania przedszkolnego jest wsparcie całościowego rozwoju dziecka. Wsparcie to realizowane jest przez proces opieki, wychowania i nauczania – uczenia się, co umożliwiadziecku odkrywanie własnych możliwości, sensu działania oraz gromadzenie doświadczeń  na drodze prowadzącej do prawdy, dobra i piękna. W efekcie takiego wsparcia dziecko osiągadojrzałość do podjęcia nauki na pierwszym etapie edukacji.Zadania przedszkola1. Wspieranie wielokierunkowej aktywności dziecka poprzez organizację warunkówsprzyjających nabywaniu doświadczeń w fizycznym, emocjonalnym, społecznymi poznawczym obszarze jego rozwoju.2. Tworzenie warunków umożliwiających dzieciom swobodny rozwój, zabawęi odpoczynek w poczuciu bezpieczeństwa.3. Wspieranie aktywności dziecka podnoszącej poziom integracji sensoryczneji umiejętności korzystania z rozwijających się procesów poznawczych.4. Zapewnienie prawidłowej organizacji warunków sprzyjających nabywaniu przez dziecidoświadczeń, które umożliwią im ciągłość procesów adaptacji oraz pomoc dzieciomrozwijającym się w sposób nieharmonijny, wolniejszy lub przyspieszony.5. Wspieranie samodzielnej dziecięcej eksploracji świata, dobór treści adekwatnych dopoziomu rozwoju dziecka, jego możliwości percepcyjnych, wyobrażeń i rozumowania,z poszanowaniem indywidualnych potrzeb i zainteresowań.6. Wzmacnianie poczucia wartości, indywidualność, oryginalność dziecka oraz potrzebytworzenia relacji osobowych i uczestnictwa w grupie.7. Tworzenie sytuacji sprzyjających rozwojowi nawyków i zachowań prowadzących dosamodzielności, dbania o zdrowie, sprawność ruchową i bezpieczeństwo, w tymbezpieczeństwo w ruchu drogowym.8. Przygotowywanie do rozumienia emocji, uczuć własnych i innych ludzi oraz dbanieo zdrowie psychiczne, realizowane m.in. z wykorzystaniem naturalnych sytuacji,pojawiających się w przedszkolu oraz sytuacji zadaniowych, uwzględniających treściadekwatne do intelektualnych możliwości i oczekiwań rozwojowych dzieci.9. Tworzenie sytuacji edukacyjnych budujących wrażliwość dziecka, w tym wrażliwośćestetyczną, w odniesieniu do wielu sfer aktywności człowieka: mowy, zachowania,ruchu, środowiska, ubioru, muzyki, tańca, śpiewu, teatru, plastyki.10. Tworzenie warunków pozwalających na bezpieczną, samodzielną eksplorację otaczającejdziecko przyrody, stymulujących rozwój wrażliwości i umożliwiających poznaniewartości oraz norm odnoszących się do środowiska przyrodniczego, adekwatnych doetapu rozwoju dziecka.11. Tworzenie warunków umożliwiających bezpieczną, samodzielną eksplorację elementówtechniki w otoczeniu, konstruowania, majsterkowania, planowania i podejmowaniaintencjonalnego działania, prezentowania wytworów swojej pracy.12. Współdziałanie z rodzicami, różnymi środowiskami, organizacjami i instytucjami,uznanymi przez rodziców za źródło istotnych wartości, na rzecz tworzenia warunkówumożliwiających rozwój tożsamości dziecka.13. Kreowanie, wspólne z wymienionymi podmiotami, sytuacji prowadzących do poznaniaprzez dziecko wartości i norm społecznych, których źródłem jest rodzina, grupaw przedszkolu, inne dorosłe osoby, w tym osoby starsze, oraz rozwijania zachowańwynikających z wartości możliwych do zrozumienia na tym etapie rozwoju.14. Systematyczne uzupełnianie, za zgodą rodziców, realizowanych treści wychowawczycho nowe zagadnienia, wynikające z pojawienia się w otoczeniu dziecka zmian i zjawiskistotnych dla jego bezpieczeństwa i harmonijnego rozwoju.15. Systematyczne wspieranie rozwoju mechanizmów uczenia się dziecka, prowadzące doosiągnięcia przez nie poziomu umożliwiającego podjęcie nauki w szkole.16. Organizowanie zajęć – zgodnie z potrzebami – umożliwiających dziecku poznawaniekultury i języka mniejszości narodowej lub etnicznej lub języka regionalnego –kaszubskiego.17. Tworzenie sytuacji edukacyjnych sprzyjających budowaniu zainteresowania dzieckajęzykiem obcym nowożytnym, chęci poznawania innych kultur.Przygotowanie dzieci do posługiwania się językiem obcym nowożytnym nie dotyczy:1) dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane zewzględu na niepełnosprawność intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznymoraz dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane zewzględu na niepełnosprawności sprzężone, jeżeli jedną z niepełnosprawności jestniepełnosprawność intelektualna w stopniu umiarkowanym lub znacznym;2) dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane zewzględu na inne niż wymienione w pkt 1 rodzaje niepełnosprawności, o którychmowa w przepisach wydanych na podstawie art. 127 ust. 19 pkt 2 ustawy z dnia14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59), oraz jeżeliz indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego wynika brak możliwościrealizacji przygotowania do posługiwania się językiem obcym nowożytnym zewzględu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwościpsychofizyczne dziecka.Osiągnięcia dziecka na koniec wychowania przedszkolnegoI. Fizyczny obszar rozwoju dziecka. Dziecko przygotowane do podjęcia nauki w szkole:1) zgłasza potrzeby fizjologiczne, samodzielnie wykonuje podstawowe czynnościhigieniczne;2) wykonuje czynności samoobsługowe: ubieranie się i rozbieranie, w tym czynnościprecyzyjne, np. zapinanie guzików, wiązanie sznurowadeł;3) spożywa posiłki z użyciem sztućców, nakrywa do stołu i sprząta po posiłku;4) komunikuje potrzebę ruchu, odpoczynku itp.;5) uczestniczy w zabawach ruchowych, w tym rytmicznych, muzycznych,naśladowczych, z przyborami lub bez nich; wykonuje różne formy ruchu: bieżne,skoczne, z czworakowaniem, rzutne;6) inicjuje zabawy konstrukcyjne, majsterkuje, buduje, wykorzystując zabawki,materiały użytkowe, w tym materiał naturalny;7) wykonuje czynności, takie jak: sprzątanie, pakowanie, trzymanie przedmiotówjedną ręką i oburącz, małych przedmiotów z wykorzystaniem odpowiednioukształtowanych chwytów dłoni, używa chwytu pisarskiego podczas rysowania,kreślenia i pierwszych prób pisania;8) wykonuje podstawowe ćwiczenia kształtujące nawyk utrzymania prawidłowejpostawy ciała;9) wykazuje sprawność ciała i koordynację w stopniu pozwalającym na rozpoczęciesystematycznej nauki czynności złożonych, takich jak czytanie i pisanie.II. Emocjonalny obszar rozwoju dziecka. Dziecko przygotowane do podjęcia nauki w szkole:1) rozpoznaje i nazywa podstawowe emocje, próbuje radzić sobie z ichprzeżywaniem;2) szanuje emocje swoje i innych osób;3) przeżywa emocje w sposób umożliwiający mu adaptację w nowym otoczeniu, np.w nowej grupie dzieci, nowej grupie starszych dzieci, a także w nowej grupie dziecii osób dorosłych;4) przedstawia swoje emocje i uczucia, używając charakterystycznych dla dzieckaform wyrazu;5) rozstaje się z rodzicami bez lęku, ma świadomość, że rozstanie takie bywa dłuższelub krótsze;6) rozróżnia emocje i uczucia przyjemne i nieprzyjemne, ma świadomość, żeodczuwają i przeżywają je wszyscy ludzie;7) szuka wsparcia w sytuacjach trudnych dla niego emocjonalnie; wdraża swojewłasne strategie, wspierane przez osoby dorosłe lub rówieśników;8) zauważa, że nie wszystkie przeżywane emocje i uczucia mogą być podstawą dopodejmowania natychmiastowego działania, panuje nad nieprzyjemną emocją,np. podczas czekania na własną kolej w zabawie lub innej sytuacji;9) wczuwa się w emocje i uczucia osób z najbliższego otoczenia;10) dostrzega, że zwierzęta posiadają zdolność odczuwania, przejawia w stosunku donich życzliwość i troskę;11) dostrzega emocjonalną wartość otoczenia przyrodniczego jako źródła satysfakcjiestetycznej.III. Społeczny obszar rozwoju dziecka. Dziecko przygotowane do podjęcia nauki w szkole:1) przejawia poczucie własnej wartości jako osoby, wyraża szacunek wobec innychosób i przestrzegając tych wartości, nawiązuje relacje rówieśnicze;2) odczuwa i wyjaśnia swoją przynależność do rodziny, narodu, grupy przedszkolnej,grupy chłopców, grupy dziewczynek oraz innych grup, np. grupy teatralnej, grupysportowej;3) posługuje się swoim imieniem, nazwiskiem, adresem;4) używa zwrotów grzecznościowych podczas powitania, pożegnania, sytuacjiwymagającej przeproszenia i przyjęcia konsekwencji swojego zachowania;5) ocenia swoje zachowanie w kontekście podjętych czynności i zadań orazprzyjętych norm grupowych; przyjmuje, respektuje i tworzy zasady zabawyw grupie, współdziała z dziećmi w zabawie, pracach użytecznych, podczasodpoczynku;6) nazywa i rozpoznaje wartości związane z umiejętnościami i zachowaniamispołecznymi, np. szacunek do dzieci i dorosłych, szacunek do ojczyzny, życzliwośćokazywana dzieciom i dorosłym – obowiązkowość, przyjaźń, radość;7) respektuje prawa i obowiązki swoje oraz innych osób, zwracając uwagę na ichindywidualne potrzeby;8) obdarza uwagą inne dzieci i osoby dorosłe;9) komunikuje się z dziećmi i osobami dorosłymi, wykorzystując komunikatywerbalne i pozawerbalne; wyraża swoje oczekiwania społeczne wobec innegodziecka, grupy.IV. Poznawczy obszar rozwoju dziecka. Dziecko przygotowane do podjęcia nauki w szkole:1) wyraża swoje rozumienie świata, zjawisk i rzeczy znajdujących się w bliskimotoczeniu za pomocą komunikatów pozawerbalnych: tańca, intencjonalnego ruchu,gestów, impresji plastycznych, technicznych, teatralnych, mimicznych, konstrukcjii modeli z tworzyw i materiału naturalnego;2) wyraża swoje rozumienie świata, zjawisk i rzeczy znajdujących się w bliskimotoczeniu za pomocą języka mówionego, posługuje się językiem polskim w mowiezrozumiałej dla dzieci i osób dorosłych, mówi płynnie, wyraźnie, rytmicznie,poprawnie wypowiada ciche i głośne dźwięki mowy, rozróżnia głoski na początkui końcu w wybranych prostych fonetycznie słowach;3) odróżnia elementy świata fikcji od realnej rzeczywistości; byty rzeczywiste odmedialnych, byty realistyczne od fikcyjnych;4) rozpoznaje litery, którymi jest zainteresowane na skutek zabawy i spontanicznychodkryć, odczytuje krótkie wyrazy utworzone z poznanych liter w formie napisówdrukowanych dotyczące treści znajdujących zastosowanie w codziennejaktywności;5) odpowiada na pytania, opowiada o zdarzeniach z przedszkola, objaśnia kolejnośćzdarzeń w prostych historyjkach obrazkowych, układa historyjki obrazkowe,recytuje wierszyki, układa i rozwiązuje zagadki;6) wykonuje własne eksperymenty językowe, nadaje znaczenie czynnościom, nazywaje, tworzy żarty językowe i sytuacyjne, uważnie słucha i nadaje znaczenie swymdoświadczeniom;7) eksperymentuje rytmem, głosem, dźwiękami i ruchem, rozwijając swojąwyobraźnię muzyczną; słucha, odtwarza i tworzy muzykę, śpiewa piosenki,porusza się przy muzyce i do muzyki, dostrzega zmiany charakteru muzyki, np.dynamiki, tempa i wysokości dźwięku oraz wyraża ją ruchem, reaguje na sygnały,muzykuje z użyciem instrumentów oraz innych źródeł dźwięku; śpiewa piosenkiz dziecięcego repertuaru oraz łatwe piosenki ludowe; chętnie uczestniczyw zbiorowym muzykowaniu; wyraża emocje i zjawiska pozamuzyczne różnymiśrodkami aktywności muzycznej; aktywnie słucha muzyki; wykonuje lubrozpoznaje melodie, piosenki i pieśni, np. ważne dla wszystkich dzieciw przedszkolu, np. hymn przedszkola, charakterystyczne dla uroczystościnarodowych (hymn narodowy), potrzebne do organizacji uroczystości np. DniaBabci i Dziadka, święta przedszkolaka (piosenki okazjonalne) i inne; w skupieniusłucha muzyki;8) wykonuje własne eksperymenty graficzne farbą, kredką, ołówkiem, mazakiem itp.,tworzy proste i złożone znaki, nadając im znaczenie, odkrywa w nich fragmentywybranych liter, cyfr, kreśli wybrane litery i cyfry na gładkiej kartce papieru,wyjaśnia sposób powstania wykreślonych, narysowanych lub zapisanych kształtów,przetwarza obraz ruchowy na graficzny i odwrotnie, samodzielnie planuje ruchprzed zapisaniem, np. znaku graficznego, litery i innych w przestrzeni siecikwadratowej lub liniatury, określa kierunki i miejsca na kartce papieru;9) czyta obrazy, wyodrębnia i nazywa ich elementy, nazywa symbole i znakiznajdujące się w otoczeniu, wyjaśnia ich znaczenie;10) wymienia nazwę swojego kraju i jego stolicy, rozpoznaje symbole narodowe(godło, flaga, hymn), nazywa wybrane symbole związane z regionami Polski ukrytew podaniach, przysłowiach, legendach, bajkach, np. o smoku wawelskim, orientujesię, że Polska jest jednym z krajów Unii Europejskiej;11) wyraża ekspresję twórczą podczas czynności konstrukcyjnych i zabawy,zagospodarowuje przestrzeń, nadając znaczenie umieszczonym w niejprzedmiotom, określa ich położenie, liczbę, kształt, wielkość, ciężar, porównujeprzedmioty w swoim otoczeniu z uwagi na wybraną cechę;12) klasyfikuje przedmioty według: wielkości, kształtu, koloru, przeznaczenia, układaprzedmioty w grupy, szeregi, rytmy, odtwarza układy przedmiotów i tworzywłasne, nadając im znaczenie, rozróżnia podstawowe figury geometryczne (koło,kwadrat, trójkąt, prostokąt);13) eksperymentuje, szacuje, przewiduje, dokonuje pomiaru długości przedmiotów,wykorzystując np. dłoń, stopę, but;14) określa kierunki i ustala położenie przedmiotów w stosunku do własnej osoby,a także w stosunku do innych przedmiotów, rozróżnia stronę lewą i prawą;15) przelicza elementy zbiorów w czasie zabawy, prac porządkowych, ćwiczeńi wykonywania innych czynności, posługuje się liczebnikami głównymii porządkowymi, rozpoznaje cyfry oznaczające liczby od 0 do 10, eksperymentujez tworzeniem kolejnych liczb, wykonuje dodawanie i odejmowanie w sytuacjiużytkowej, liczy obiekty, odróżnia liczenie błędne od poprawnego;16) posługuje się w zabawie i w trakcie wykonywania innych czynności pojęciamidotyczącymi następstwa czasu np. wczoraj, dzisiaj, jutro, rano, wieczorem, w tymnazwami pór roku, nazwami dni tygodnia i miesięcy;17) rozpoznaje modele monet i banknotów o niskich nominałach, porządkuje je,rozumie, do czego służą pieniądze w gospodarstwie domowym;18) posługuje się pojęciami dotyczącymi zjawisk przyrodniczych, np. tęcza, deszcz,burza, opadanie liści z drzew, sezonowa wędrówka ptaków, kwitnienie drzew,zamarzanie wody, dotyczącymi życia zwierząt, roślin, ludzi w środowiskuprzyrodniczym, korzystania z dóbr przyrody, np. grzybów, owoców, ziół;19) podejmuje samodzielną aktywność poznawczą np. oglądanie książek,zagospodarowywanie przestrzeni własnymi pomysłami konstrukcyjnymi,korzystanie z nowoczesnej technologii itd.;20) wskazuje zawody wykonywane przez rodziców i osoby z najbliższego otoczenia,wyjaśnia, czym zajmuje się osoba wykonująca dany zawód;21) rozumie bardzo proste polecenia w języku obcym nowożytnym i reaguje na nie;uczestniczy w zabawach, np. muzycznych, ruchowych, plastycznych,konstrukcyjnych, teatralnych; używa wyrazów i zwrotów mających znaczenie dladanej zabawy lub innych podejmowanych czynności; powtarza rymowanki i prostewierszyki, śpiewa piosenki w grupie; rozumie ogólny sens krótkich historyjekopowiadanych lub czytanych, gdy są wspierane np. obrazkami, rekwizytami,ruchem, mimiką, gestami;22) reaguje na proste polecenie w języku mniejszości narodowej lub etnicznej, używawyrazów i zwrotów mających znaczenie w zabawie i innych podejmowanychczynnościach: powtarza rymowanki i proste wierszyki, śpiewa piosenki; rozumieogólny sens krótkich historyjek opowiadanych lub czytanych wspieranychnp. obrazkiem, rekwizytem, gestem; zna godło (symbol) swojej wspólnotynarodowej lub etnicznej;23) reaguje na proste polecenie w języku regionalnym – kaszubskim, używa wyrazówi zwrotów mających znaczenie w zabawie i innych podejmowanych czynnościach:powtarza rymowanki i proste wierszyki, śpiewa piosenki; rozumie ogólny senskrótkich historyjek opowiadanych lub czytanych wspieranych np. obrazkiem,rekwizytem, gestem, zna godło (symbol) swojej wspólnoty regionalnej –kaszubskiej.Warunki i sposób realizacji1. Zgodnie z zapisami dotyczącymi zadań przedszkola nauczyciele organizują zajęciawspierające rozwój dziecka. Wykorzystują do tego każdą sytuację i moment pobytudziecka w przedszkolu, czyli tzw. zajęcia kierowane i niekierowane. Wszystkiedoświadczenia dzieci płynące z organizacji pracy przedszkola są efektem realizacjiprogramu wychowania przedszkolnego. Ważne są zatem zajęcia kierowane, jak i czasspożywania posiłków, czas przeznaczony na odpoczynek i charakter tego odpoczynku,uroczystości przedszkolne, wycieczki, ale i ubieranie, rozbieranie. Bardzo ważna jestsamodzielna zabawa.2. Przedstawione w podstawie programowej naturalne obszary rozwoju dziecka wskazująna konieczność uszanowania typowych dla tego okresu potrzeb rozwojowych, którychspełnieniem powinna stać się dobrze zorganizowana zabawa, zarówno w budynkuprzedszkola, jak i na świeżym powietrzu. Naturalna zabawa dziecka wiąże sięz doskonaleniem motoryki i zaspokojeniem potrzeby ruchu, dlatego organizacja zajęćna świeżym powietrzu powinna być elementem codziennej pracy z dzieckiem w każdejgrupie wiekowej.3. Nauczyciele, organizując zajęcia kierowane, biorą pod uwagę możliwości dzieci, ichoczekiwania poznawcze i potrzeby wyrażania swoich stanów emocjonalnych,komunikacji oraz chęci zabawy. Wykorzystują każdą naturalnie pojawiającą sięsytuację edukacyjną prowadzącą do osiągnięcia dojrzałości szkolnej. Sytuacjeedukacyjne wywołane np. oczekiwaniem poznania liter skutkują zabawami w ichrozpoznawaniu. Jeżeli dzieci w sposób naturalny są zainteresowane zabawamiprowadzącymi do ćwiczeń czynności złożonych, takich jak liczenie, czytanie, a nawetpisanie, nauczyciel przygotowuje dzieci do wykonywania tychże czynności zgodniez fizjologią i naturą pojawiania się tychże procesów.4. Przedszkole jest miejscem, w którym poprzez zabawę dziecko poznaje alfabet literdrukowanych. Zabawa rozwija w dziecku oczekiwania poznawcze w tym zakresie i jestnajlepszym rozwiązaniem metodycznym, które sprzyja jego rozwojowi. Zabawyprzygotowujące do nauki pisania liter prowadzić powinny jedynie do optymalizacjinapięcia mięśniowego, ćwiczeń planowania ruchu przy kreśleniu znaków o charakterzeliteropodobnym, ćwiczeń czytania liniatury, wodzenia po śladzie i zapisu wybranegoznaku graficznego. W trakcie wychowania przedszkolnego dziecko nie uczy sięczynności złożonych z udziałem całej grupy, lecz przygotowuje się do nauki czytaniai pisania oraz uczestniczy w procesie alfabetyzacji.5. Nauczyciele diagnozują, obserwują dzieci i twórczo organizują przestrzeń ich rozwoju,włączając do zabaw i doświadczeń przedszkolnych potencjał tkwiący w dzieciach orazich zaciekawienie elementami otoczenia.6. Współczesny przedszkolak funkcjonuje w dynamicznym, szybko zmieniającym sięotoczeniu, stąd przedszkole powinno stać się miejscem, w którym dziecko otrzymapomoc w jego rozumieniu.7. Organizacja zabawy, nauki i wypoczynku w przedszkolu oparta jest na rytmie dnia,czyli powtarzających się systematycznie fazach, które pozwalają dziecku na stopniowezrozumienie pojęcia czasu i organizacji oraz dają poczucie bezpieczeństwa i spokoju,zapewniając mu zdrowy rozwój.8. Pobyt w przedszkolu jest czasem wypełnionym zabawą, która pod okiem specjalistówtworzy pole doświadczeń rozwojowych budujących dojrzałość szkolną. Nauczycielezwracają uwagę na konieczność tworzenia stosownych nawyków ruchowych u dzieci,które będą niezbędne, aby rozpocząć naukę w szkole, a także na rolę poznawaniawielozmysłowego. Szczególne znaczenie dla budowy dojrzałości szkolnej mają zajęciarytmiki, które powinny być prowadzone w każdej grupie wiekowej oraz gimnastyki, zeszczególnym uwzględnieniem ćwiczeń zapobiegających wadom postawy.9. Nauczyciele systematycznie informują rodziców o postępach w rozwoju ich dziecka,zachęcają do współpracy w realizacji programu wychowania przedszkolnego orazopracowują diagnozę dojrzałości szkolnej dla tych dzieci, które w danym roku mająrozpocząć naukę w szkole.10. Przygotowanie dzieci do posługiwania się językiem obcym nowożytnym powinno byćwłączone w różne działania realizowane w ramach programu wychowaniaprzedszkolnego i powinno odbywać się przede wszystkim w formie zabawy. Należystworzyć warunki umożliwiające dzieciom osłuchanie się z językiem obcym w różnychsytuacjach życia codziennego. Może to zostać zrealizowane m.in. poprzez kierowaniedo dzieci bardzo prostych poleceń w języku obcym w toku różnych zajęć i zabaw,wspólną lekturę książeczek dla dzieci w języku obcym, włączanie do zajęć rymowanek,prostych wierszyków, piosenek oraz materiałów audiowizualnych w języku obcym.Nauczyciel prowadzący zajęcia z dziećmi powinien wykorzystać naturalne sytuacjewynikające ze swobodnej zabawy dzieci, aby powtórzyć lub zastosować w dalszejzabawie poznane przez dzieci słowa lub zwroty.Dokonując wyboru języka obcego nowożytnego, do posługiwania się którym będąprzygotowywane dzieci uczęszczające do przedszkola lub innej formy wychowaniaprzedszkolnego, należy brać pod uwagę, jaki język obcy nowożytny jest nauczanyw szkołach podstawowych na terenie danej gminy.11. Aranżacja przestrzeni wpływa na aktywność wychowanków, dlatego proponuje siętakie jej zagospodarowanie, które pozwoli dzieciom na podejmowanie różnorodnychform działania. Wskazane jest zorganizowanie stałych i czasowych kącikówzainteresowań. Jako stałe proponuje się kąciki: czytelniczy, konstrukcyjny, artystyczny,przyrodniczy. Jako czasowe proponuje się kąciki związane z realizowaną tematyką,świętami okolicznościowymi, specyfiką pracy przedszkola.12. Elementem przestrzeni są także zabawki i pomoce dydaktyczne wykorzystywanew motywowaniu dzieci do podejmowania samodzielnego działania, odkrywania zjawiskoraz zachodzących procesów, utrwalania zdobytej wiedzy i umiejętności, inspirowaniado prowadzenia własnych eksperymentów. Istotne jest, aby każde dziecko miałomożliwość korzystania z nich bez nieuzasadnionych ograniczeń czasowych.13. Elementem przestrzeni w przedszkolu są odpowiednio wyposażone miejscaprzeznaczone na odpoczynek dzieci (leżak, materac, mata, poduszka), jak równieżelementy wyposażenia odpowiednie dla dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych.14. Estetyczna aranżacja wnętrz umożliwia celebrowanie posiłków (kulturalne, spokojneich spożywanie połączone z nauką posługiwania się sztućcami), a także możliwośćwybierania potraw przez dzieci (walory odżywcze i zdrowotne produktów), a nawet ichkomponowania.15. Aranżacja wnętrz umożliwia dzieciom podejmowanie prac porządkowych np. po i przedposiłkami, po zakończonej zabawie, przed wyjściem na spacer.